محیط رسوبی ، دیاژنز و ژئوشیمی سازند شوریجه واقع در روستای آبگرم شمال شرق مشهد

سازند شوریجه به سن کرتاسه زیرین واقع در حوضه رسوبی کپه داغ در برش آبگرم، شامل نهشته های سیلیسی آواری- کربناتی است. مطالعه نهشته های سازند شوریجه منجر به تشخیص ساختمان های رسوبی و برداشت 170 نمونه و تفکیک سازند به چهار واحد گردید: یک واحد آواری در زیر، یک واحد آواری- کربناته- تبخیری، یک واحد آواری- کربناته و یک واحد آواری در بالا تشکیل شده است. ساختمان های رسوبی موجود طبقه بندی مورب مسطح و تراف، لامیناسیون موازی و ریپل مارک های موجی و تداخلی می باشد. بررسی پتروگرافی نمونه های ماسه سنگی سازند شوریجه نشان می دهد که ترکیب این ماسه سنگ ها اساساً از دانه-های کوارتز (مونوکریستالین و پلی کریستالین) با فلدسپات، قطعات لیتیک و کانی فرعی (اساساً میکا و کانی های سنگین) تشکیل شده است. دانه های کوارتز تخریبی به صورت ریز تا متوسط دانه و خوب جورشده و از لحاظ گردشدگی به صورت نیمه گردشده می باشند. ماسه سنگ های سازند شوریجه از لحاظ کانی شناسی و بافتی دارای مچوریتی نسبتاً بالایی می باشند. بررسی های صحرایی و پتروگرافی سازند شوریجه، منجر به تشخیص 2 مجموعه رخساره آواری شامل: رخساره های قاره ای و دشت ساحلی و نیز دو رخساره کربناته مرتبط با دشت ساحلی گردید. رخساره های مذکور، به انضمام داده های ژئوشیمیایی نمونه های ریزدانه (شیلی) محیط رسوبی نهشته های مورد نظر را قاره ای- حدواسط (دشت ساحلی) معرفی می کند. وارد نمودن نتایج حاصل از نقطه شماری نمونه های مورد مطالعه بر روی نمودار فولک (folk, 1980) ترکیب این ماسه سنگ ها را ساب لیت آرنایت، فلدسپاتیک لیت-آرنایت و تا حدی لیت آرنایت، نشان می دهد. نتایج حاصل از آنالیزهای مودال نمودارهای (qm61% f7% lt32%) و (qt75% f7% l18%)برخاستگاه زمین ساختی این ماسه سنگ ها را کوهزایی با چرخه مجدد دلالت می کند. تجزیه و تحلیل ژئوشیمیایی عناصر اصلی 27 نمونه از ماسه سنگ ها و شیل های سازند شوریجه و پلات داده ها بر روی دیاگرام های تقسیم بندی سنگ های آواری ترکیب آنها را ساب لیت آرنایت و تا حدی لیت آرنایت نشان می دهد. همچنین، استفاده از دیاگرام های تفکیکی، دوتایی و مثلثی، جایگاه زمین ساختی حاشیه غیرفعال قاره ای را برای این نهشته ها تداعی می نماید. داده های مذکور پیشنهاد کننده سنگ مادر رسوبی کوارتزی (حاصل از چرخه مجدد رسوبی) و سنگ آذرین حدواسط تا اسیدی برای سنگ های سیلیسی آواری است. به علاوه، استفاده از اندیس cia، میزان هوازدگی این نهشته ها را در منطقه منشأ، نسبتاً بالا معرفی می کند. این امر با نتایج پتروگرافی ماسه سنگ ها و رخساره ای مبنی بر وجود شرایط آب و هوای نیمه مرطوب تا نیمه خشک همخوانی دارد. بررسی های پتروگرافی و تصاویر sem سنگ های سیلیسی آواری و کربناته سازند شوریجه نشان می دهد که فرآیندهای دیاژنتیکی این سنگ ها در سه رژیم ائوژنیک، مزوژنیک و تلوژنیک متأثر ساخته است. این فرآیندها در سنگ های سیلیسی آواری شامل فشردگی فیزیکی و شیمیایی، سیمانی شدن (اکسید آهن، کربناته، سیلیسی و رس)، هماتیتی شدن، دگرسانی، انحلال و جانشینی فلدسپات، ایجاد شکستگی و پرشدگی رگه می باشد. در سنگ های آهکی مورد مطالعه فرآیندهای دیاژنتیکی شامل فشردگی فیزیکی و شیمیایی، میکریتی شدن، آشفتگی زیستی، سیمانی شدن کلسیتی و دولومیت شدن، نئومورفیسم، پیدایش شکستگی و پرشدگی رگه می باشد.